B-A-C-H
Maximilian Betz is sinds 2023 cantor en organist van de Sint-Lambertuskerk in Münster. Hij houdt zich vooral bezig met orgelimprovisatie en treedt in heel Duitsland op als organist en continuospeler.
Musici
Maximilian Betz Orgel
Programma
Bach: Chromatische Fantasie und Fuge BWV 903 | Nosrati (*1989): Fantasie und Fuge (nach einem persischen Modus) | Joolaee (*1983): Marmara | Be Tisch Diyar | Shohud
Sint-Lambertuskerk-orgel
Het hoofdorgel van de Lambertuskerk werd in 1989 gebouwd door de Berlijnse orgelbouwer Karl Schuke. Het instrument, dat ongeveer vier ton weegt en alleen aan de pilaren en galerijen hangt, zweeft in de toren zonder galerij of vloersteun. De indeling van het 3930-pijpen tellende orgel werd ontworpen door Prof. Ludwig Doerr (Freiburg), de hoofdintonateur was Klaus Bukowski (Schuke) en de kas werd gemaakt door Erich Brüggemann (Winsen a. d. Luhe). Wolfgang Kobischke bepaalde de schalen. De pijpen zijn gegoten uit 40 tot 75 procent tin-lood legeringen, de houten pijpen zijn gemaakt van grenen en esdoorn hout. De trompetteria moest omwille van de stabiliteit van koper worden gemaakt. Op de kroonlijst van het onderste orgel is dit chronogram met het jaartal 1989 te lezen: ‘Cantate DoMIno VIVa VoCe IVgIter IVbILate CantICIs noVIs’ (‘Zing voor de Heer met een levendige stem, prijs hem altijd met nieuwe liederen’). In 2006 werd het orgel volledig gereviseerd en uitgebreid. ‘Het Sint-Lambertus-orgel is een van de architectonisch belangrijkste instrumenten van de moderne orgelbouw – met zijn ‘zwevende’ oplossing tussen de pilaren past het perfect in de ruimte. Het biedt ook een extreem veelzijdig palet aan klankkleuren en is zeer aanwezig in de ruimte zonder overheersend te zijn.’ (Gabriel Isenberg, www.orgelsammlung.de)
Sint-Lambertuskerk
De Sint-Lambertuskerk aan de Prinzipalmarkt werd tussen 1375 en 1525 gebouwd als markt- en burgerkerk, gefinancierd door de plaatselijke kooplieden. De kerk uit Baumbergs zandsteen wordt samen met de Wiesenkirche in Soest beschouwd als een hoogtepunt in de geschiedenis van de ontwikkeling van de Westfaalse hallenkerk in de laatgotische periode. In de 19e eeuw dreigde de oude toren, die geleidelijk werd opgebouwd tot 50 meter hoog, met zijn klokken en spitse koepel, in te storten. Daarom werd hij in 1888 afgebroken en vervangen door een neogotische, 90,5 meter hoge toren met opengewerkt maaswerk, die in 1898 af was en duidelijk moest verschillen van de oude. Hij wordt beschouwd als een verkleinde kopie van de toren van het Munster van Freiburg en lijkt ook op de torens van de Dom van Keulen.
De drie ijzeren kooien op de toren van de Sint-Lambertuskerk zijn opmerkelijk. In 1536 werden er de lichamen van de drie leiders van het wederdoperse koninkrijk Münster – Jan van Leiden, Berend Krechting en Berend Knipperdolling – in tentoongesteld. Ze waren eerder publiekelijk gemarteld en geëxecuteerd op het plein voor de kerk. Tijdens de ‘Skulptur Projekte’ in 1987 plaatste de kunstenaar Lothar Baumgarten zijn ‘Drei Irrlichter’ (drie dwaallichten) in de kooien, ‘een even doordacht als ironisch commentaar op een hoogst ambivalente periode uit de geschiedenis van de stad, die vandaag de dag een vaste plaats inneemt in de folklore van Münster’ (Stefan Rethfeld, Sylvaine Hänsel: Architekturführer Münster/Architectural Guide to Münster. Berlijn 2017, p. 112).
Een Münster-specialiteit: van 21.00 tot middernacht (behalve op dinsdag) blaast Martje Thalmann, de zogeheten Türmerin (torenwachter) op het hele en halve uur op haar hoorn. Het torenwachterskantoor op het hoogste punt van het stadscentrum van Münster bestaat al sinds 1379. De torenwachters bliezen de tijd en hielden als gemeentewerkers de wacht voor vuur en vijanden. Martje Thalmann is sinds 2014 de eerste vrouw in dit mannendomein.
Fotos:
Dietmar Rabich / Wikimedia Commons / ‘Münster, St.-Lamberti-Kirche — 2022 — 0098-101” / CC BY-SA 4.0
Dietmar Rabich / Wikimedia Commons / ‘Münster, St.-Lamberti-Kirche, Käfige — 2022 — 0062” / CC BY-SA 4.0
