Bach: de kunst van de fuga
De fascinatie die uitgaat van ‘De kunst van de fuga’, BWV 1080, is zelfs na bijna 300 jaar nog onverbroken. Albert Schweitzer schreef in zijn Bach-boek dat het ‘een stille, serieuze wereld’ is die zich in het werk opent. ‘Kaal en star, zonder kleur, zonder licht, zonder beweging, ligt hij daar; hij verblijdt niet en leidt niet af. En toch kan je niet stoppen ernaar te luisteren’.
Veertien fuga’s, eenvoudige en tegenfuga’s, dubbele en driedubbele en spiegelfuga’s, en vier canons laten ons horen wat er met een enkel fugathema kan worden gedaan – als je Johann Sebastian Bach bent, een van de grootste componisten uit de geschiedenis en, zoals de ‘Nekrolog’ (1754) over hem stelt, ‘de sterkste orgel- en pianospeler (…) die ooit heeft bestaan’. Maar ‘De Kunst van de Fuga’, waarvan het onduidelijk is voor welk instrument Bach het schreef, bleef een fragment. De uitgevers van de eerste editie noteren voorafgaand aan de partituur: ‘De auteur van dit werk zaliger werd door zijn oogziekte en zijn overlijden kort daarna verhinderd de laatste fuga te voltooien, waarin hij zichzelf aan het begin van het derde deel bij naam noemt’.
Ludger Lohmann is een van de meest gerenommeerde orgelvirtuozen. Door zijn artistieke, pedagogische en wetenschappelijke activiteiten heeft hij een blijvende invloed gehad op de orgelcultuur. Concerten brachten hem naar kerken, kathedralen en concertzalen over de hele wereld. In de Sint-Dionysius in Nordwalde speelde hij Bachs complete orgelwerken in twaalf concerten ter gelegenheid van het Bach-jubileum in 2020.
Musici
Ludger Lohmann Orgel
Sint-Dionysiuskerk, Nordwalde
De als historisch monument beschermde Sint-Dionysiuskerk in Nordwalde werd in de 15e eeuw gebouwd als hallenkerk met drie schepen en drie traveeën. In de 19e en 20e eeuw werd het schip verlengd, werden er twee transepten toegevoegd en kreeg de toren een puntige koepel. Hierdoor zijn van het oude kerkgebouw alleen het koor en de meest westelijke gewelfde travee (tot 1815) bewaard gebleven. In de twee transepten zijn nu de parochiezaal en de parochiebibliotheek ondergebracht.
Het barokorgel, een van de weinige in Westfalen en een van de uitstekende instrumenten in Münsterland, werd in 2000 voltooid door de firma Bensmann. De kas werd gemaakt door Henrich Mencke, een orgelbouwer uit de 18e eeuw. Het orgel werd gereconstrueerd op basis van de contracten uit 1711 (met kleine toevoegingen).