Pinkstermis
Burkard Rosenberger ontdekte de Mis à tre voce in D van Gaetano Carpani, een tijdgenoot van Bach, in de Santini-bibliotheek in de Diocesane Bibliotheek van Münster en bewerkte deze voor het Bach Festival. De Carpani-mis is ongebruikelijk gecomponeerd voor drie hoge stemmen (sopraan, sopraan, alt) en precies afgestemd op het meisjeskoor van de Dom.
De Santini-collectie wordt beschouwd als een van ’s werelds belangrijkste bronnen van Italiaanse muziek uit de 16e tot 19e eeuw. Deze omvat ongeveer 20.000 titels in ongeveer 4.500 handschriften en ongeveer 1.200 drukken, voornamelijk religieuze werken. Deze unieke collectie werd bijeengebracht door de Romeinse priester en musicus Abbate Fortunato Santini (1777-1861). Na zijn dood kwam het door Bernhard Quante, een dominee en leraar kerkzang uit Münster, in het bezit van de bisschoppelijke zetel in Münster. Tegenwoordig wordt het bewaard, onderhouden en gecatalogiseerd in de Diözesanbibliothek Münster en beschikbaar gesteld voor musicologisch en praktisch gebruik.
Gaetano Carpani (1692-1785) werkte in Rome als kapelmeester in de Chiesa del Gesù, de moederkerk van de jezuïetenorde. Van de ruim 60 overgebleven, bijna uitsluitend sacrale composities van Carpani, is ongeveer de helft bewaard gebleven in de Santini-collectie, waarvan de meerderheid uniek is en drie hoogstwaarschijnlijk autograaf. Er kunnen twee redenen zijn voor deze buitengewone concentratie van hedendaagse muziekmanuscripten van Carpani’s werken: ten eerste lijkt de invloed van Carpani binnen Rome te zijn gebleven, zodat alleen een en specialist op het gebied van de Eeuwige Stad als Fortunato Santini zo’n verzameling zou kunnen hebben samengesteld. Ten tweede was Carpani de leraar van Giuseppe Jannacconi (1740-1816), die als mentor van Santini zijn muzikale carrière aanzienlijk beïnvloedde en hem zeker liet kennismaken met de werken van Jannacconi en Carpani.
De Messa à tre voci in D majeur is een van Carpani’s composities die waarschijnlijk in autograafvorm bewaard is gebleven en al vroeg in Santini’s collectie terecht is gekomen, zoals blijkt uit een vermelding in de eerste gedrukte catalogus van de Santini-collectie uit 1820. Het is niet langer mogelijk om te bepalen voor welke gelegenheid Carpani deze mis componeerde voor de ongebruikelijke bezetting van drie hoge stemmen, die zowel met koor als solisten uitgevoerd wordt. Stilistisch speelt deze mis met veel van de compositietechnieken die bekend waren in de late 18e eeuw, van de stile antico tot fuga’s en notturno-achtige duetten, zodat een compositie in de late periode van Carpani’s leven (en dus tijdens Jannacconi’s training bij Carpani) waarschijnlijk is. (B. Rosenberger)
Burkard Rosenberger is muziekbibliothecaris bij de ULB (Universiteits- en Staatsbibliotheek) Münster en redacteur van de Edition Santini van de Diözesanbibliothek Münster. Onder leiding van Verena Schürmann, de domcantor van de Dom van Münster, zingt het meisjeskoor van de kathedraal in kerkdiensten en kathedraalconcerten en neemt het deel aan samenwerkingsprojecten met het Theater Münster.
Musici
Mädchenchor am Dom
Verena Schürmann Dirigent
Programma
Gaetano Carpani (1692–1785): Messa à tre voce in D-Dur
Sint-Paulusdom
De Sint-Paulusdom, met zijn Baumbergse zandstenen muren en groene koperen dak, is het historische centrum van Münster. De kathedraal is sinds de vroege middeleeuwen de zetel van de bisschop van Münster. In opdracht van Karel de Grote bracht Ludgerus rond 800 het christendom naar Westfalen en bouwde hij de eerste kerk in Münster. Het huidige kathedraalgebouw is de derde kathedraal op de domheuvel; de ruime driebeukige basiliek werd in 1225 ingewijd. De kathedraal werd bijna volledig verwoest in de Tweede Wereldoorlog en werd in zijn huidige vorm herbouwd tot 1956.
Met zijn torens (ca. 1200), het langgerekte middenschip en de twee transepten is de Sint-Paulusdom een typisch voorbeeld van laatromaanse architectuur. De hoofdingang, het zogenaamde paradijs, en de zuidelijke gevel van het oostelijke dwarsschip werden in de 16e eeuw opnieuw ontworpen, uitgebreid en versierd met beeldhouwwerken. Boven het paradijs, op de zuidelijke muur van het westelijke dwarsschip, bevindt zich een symbolische sculpturale decoratie uit de tijd van de bouw van de kerk. In de middeleeuwen werd in het voorportaal van het paradijs de kerkvergadering gehouden, waar de rechter oordeelde over geestelijke misdrijven in het bisdom. Het huidige hoogaltaar bevat 14e-eeuwse beelden van apostelen uit het reliekschrijn in het voormalige hoogaltaar, dat zich nu in het historisch oudste deel van de kerk bevindt, het westelijke koor. Het werd rond 1956 ontworpen door Emil Stephan in verband met de verbouwing van het koor en de katheder van de bisschop, die zijn ambt van leraar belichaamt. Op het gebied van hedendaagse kunst moeten vooral de raamcycli voor de kruiskapel, de drie Galenkapellen en aangrenzende ramen van glaskunstenaar Georg Meistermann (1985–1990) en de kruiswegstaties van Bert Gerresheim (1995/96) in de kooromgang van de kathedraal genoemd worden.